Op voorraad

De achtentwintigste Bert van Selm-lezing is op 5 september 2019 te Leiden uitgesproken door Willem Otterspeer. In deze lezing behandelt Otterspeer een belangrijke, maar verwaarloosde omkering in de universiteitsgeschiedenis. In de middeleeuwen stond de theologie bovenaan; de artes liberales (grammatica, retorica, dialectiek, rekenkunde, meetkunde, muziek en astronomie) hadden weinig aanzien.

Na de Opstand van de Noordelijke Nederlanden tegen het Spaanse gezeg in de tweede helft van de zestiende eeuw draaide deze verhouding zich om. Otterspeer staat uitgebreid stil bij vier prenten uit 1610 die “misschien wel de belangrijkste visuele bron [zijn] voor de vroege geschiedenis van de Leidse universiteit” (blz. 24). De prenten zijn duidelijk beïnvloed door het gedachtengoed van de Griekse filosoof en wijsgeer Pythagoras.

De Bert van Selm-lezing is een jaarlijks terugkerende lezing ter nagedachtenis van de boekhistoricus Bert van Selm († 17 april 1991). De lezing is een initiatief van de opleiding Nederlandse taal en cultuur van de Universiteit Leiden. De Bert van Selm-commissie, tevens redactie van de reeks, wordt gevormd door Wim van Anrooij, Rick Honings en Lotte van den Bosch (studentlid). De reeks wordt gesponsord door de Nederlandse Boekhistorische Vereniging (Leiden), Stichting Nederlandse Literatuur en Cultuur in de Middeleeuwen (Leiden), Gerard Post van der Molen (Ruurlo) en Ton Croiset van Uchelen (Maarssen).

Willem Otterspeer is emeritus hoogleraar universiteitsgeschiedenis aan de Leidse universiteit. Hij schreef vooral over ideeëngeschiedenis en over intellectuele instellingen. Daarnaast publiceerde hij biografieën en essaybundels en, recentelijk, zelfs een roman (Een Ontgifting, De Bezige Bij 2017). Nu keert hij terug tot zijn oude liefde: de universiteitsgeschiedenis. Volgend jaar hoopt hij het vierde en laatste deel van zijn Leidse universiteitsgeschiedenis af te ronden. Daarna volgt het boek waaruit deze Van Selm-lezing gelicht werd.

Paperback, 2019, 40 blz.

ISBN 978-90-5997-298-8