Van liefdadigheid naar abortusstrijd
Leidse vrouwen en de Nederlandse vrouwenbeweging van 1860 tot 1990
Available from 18.11.2025
Dit boek vertelt het verhaal van 130 jaar strijd voor vrouwenrechten in Leiden. Centraal staan de vrouwen die in deze periode actief waren in de Leidse, en vaak ook in de landelijke vrouwenbeweging. Zij krijgen dankzij deze publicatie een gezicht. Hun organisaties, landelijke en lokale, worden uitgebreid beschreven. Ook de rol van de Universiteit Leiden in de emancipatiestrijd wordt door Van Steen belicht. Haar onderzoek begint bij de opkomst van de vrouwenbeweging in de negentiende eeuw. In die tijd gingen vrouwen zich ook in georganiseerde vorm bezighouden met liefdadigheid. Activiteiten die vaak een opstapje waren naar de vrouwenbeweging, later de ‘eerste feministische golf’ genoemd. Tijdens deze eerste ‘golf’ lag de nadruk op de economische zelfstandigheid van vrouwen en het vrouwenkiesrecht. Na de invoering van het vrouwenkiesrecht in 1919 was er weliswaar niet langer sprake van een ‘golf’, maar de vrouwenbeweging bleef wel degelijk voortbestaan. Zij leefde op als maatschappelijke omstandigheden daartoe aanleiding gaven, zoals in de moeilijke jaren ’30. Het doorbreken van traditionele rolpatronen en de legalisering van abortus waren strijdpunten van de tweede feministische golf van de jaren ’70, met als bekendste organisatie de actiegroep Dolle Mina. Van Steen laat zien – steeds met de Leidse situatie als uitgangspunt – dat de vrouwenbeweging tussen de ‘golven’ door niet stilviel, maar zich bleef ontwikkelen, ook na de laatste ‘golf’.
Agnes van Steen studeerde geschiedenis in Leiden in de tijd dat het veld Vrouwenstudies in opkomst was. Zij deed onderzoek naar de geschiedenis van vrouwen, in het bijzonder de Leidse, en publiceerde meerdere artikelen over dit onderwerp. Tegen het einde van haar loopbaan als docent geschiedenis, besloot zij te promoveren op de Leidse vrouwenbeweging. Haar proefschrift, dat in 2024 is bekroond met de wetenschapsprijs van de Historische Vereniging Oud Leiden, vormt de basis van dit boek.
Paperback, 2025, 400 pp., 308 ill.
ISBN 978-905997-429-6